Rini Hurkmans
Binnen de kenniskring van LAPS verricht Rini Hurkmans onderzoek naar de kunsttheorieën en filosofieën die van invloed zijn op het kunstwerk Vlag van Compassie (zie website) waarvan zij de initiatiefnemer is. Vlag van Compassie is een conceptueel kunstwerk dat zowel op het terrein van de kunst als binnen de sociaal maatschappelijke context functioneert. Het werk bestaat uit het woord –compassie–, een instrument –een vlag–, een stichting –Stichting Unda Foundation– met een bestuur en een distributienetwerk waaronder een website www.flagofcompassion.com.
Het kunstwerk Vlag van Compassie ondervraagt hoe de idee compassie zich binnen onze samenleving gedraagt. Het kunstwerk genereert geen antwoorden, maar laat een spoor achter van uitingen over hoe mensen denken over compassie en daarmee over ethiek. Het maakt zichtbaar hoe verschillend mensen in de samenleving vandaag de dag condities formuleren over bijvoorbeeld gemeenschappelijkheid en hoe om te gaan met de medemens en met zijn/haar omgeving. Het maakt zichtbaar hoe verschillend mensen denken over normen en waarden. Op de website is te zien dat dit procesmatig kunstwerk continue in beweging is.
De Vlag is op zichzelf een neutraal instrument, waarmee men uiting kan geven aan het algemeen menselijke gevoel van compassie, onafhankelijk van politieke, religieuze, sociale of culturele instellingen en van ras of geslacht. De Stichting, de Unda Foundation, die het kunstwerk beheert, doet zelf geen uitspraken over wat en wanneer er sprake is van compassie. Maar zij activeert en stimuleert mensen om na te denken over het begrip compassie en daagt hen uit om iets met deze Vlag te doen. Vervolgens vraagt de stichting hen doormiddel van beeld en tekst hun beweegredenen kenbaar en zichtbaar te maken en plaatst zij deze op de website.
Het onderzoek met als uitgangspunt een kunstwerk is een mengeling van stevige theorie, het legt de link naar de relatie tussen kunst en maatschappij en geeft een verdere analytische onderbouwing. Ook begeeft het onderzoek zich niet alleen op het theoretisch terrein het opereert constant binnen, en refereert naar, de context/het functioneren van het bestaand kunstwerk. Hiermee wordt de wisselwerking tussen theorie en praktijk zichtbaar. Het maakt duidelijk hoe de positie van een kunstwerk mede wordt bepaald door zijn vraagstellingen en zijn strategieën van het zegbare en het zichtbare. Het onderzoek is een analytische onderbouwing van, en een discussie over, een kunstwerk dat niet-gangbare strategieën inzet. Een kunstwerk dat zich constant in het spanningsveld begeeft tussen aan ene kant het zich als kunstwerk manifesteren en aan de andere kant zich als kunstwerk proberen op te heffen. Het kunstwerk wil een bijdrage leveren aan de discussie die momenteel plaats vindt over nieuwe posities die kunst in zou kunnen nemen.
Dit onderzoek is meervoudig verbonden met het onderwijs van de Gerrit Rietveld Academie. Als onderdeel van het onderzoek heeft Hurkmans een kleine kenniskring SSG (Small Science Group) samengesteld uit een groep studenten en alumni van de Gerrit Rietveld Academie en de Universiteit van Amsterdam om verschillende invalshoeken van het werk gezamenlijk te bestuderen en te bediscussiëren. Dit heeft onder andere geresulteerd in het Manifest Vlag van Compassie en de Atlas Vlag van Compassie. Als docent verbonden aan de Gerrit Rietveld Academie geeft ze de opgedane kennis weer door aan haar studenten. Bij verschillende gelegenheden hebben studenten van de Gerrit Rietveld Academie zelf de Vlag van Compassie ingezet.
Doormiddel van de Atlas Vlag van Compassie, een schema, of anders gezegd een plattegrond die laat zien hoe het kunstwerk functioneert, wordt zichtbaar welke thema’s, vragen en tegenstellingen in dit werk verborgen zitten. Deze atlas fungeert als een soort ruggengraat in dit laatste traject van Hurkmans’ onderzoek. Vanuit verschillende invalshoeken wil ze met een keur aan denkers, schrijvers en kunstenaars in gesprek gaan. Met hen de verschillende topics waar dit kunstwerk aan raakt vanuit filosofisch, ethisch, esthetisch en sociologisch invalshoeken bediscussiëren en toetsen.
Momenteel werkt Hurkmans samen met Jeroen Boomgaard (lector LAPS), Astrid Vorstermans (uitgever Valiz) en Judith Westerveld (kunstenaar, alumni Gerrit Rietveld Academie) aan een projectplan waar de resultaten van het onderzoek bij elkaar komen. Dit projectplan zal bestaan uit drie onderdelen: een papieren boek in het Engels, het e-boek waar de teksten in het Nederlands op het web komen en een evenement(en) waarbij valt te denken aan een participatieve actie met eventuele educatieve invalshoek, een tentoonstelling en een symposium/paneldiscussie. Hurkmans is hierover met verschillende musea en instellingen in gesprek.