Geest van de plek
Het Virtueel Museum Zuidas (VMZ) zoekt naar wegen om goede kunstwerken te laten ontstaan in de publieke ruimte van de Zuidas. Het geeft opdracht voor grote, beeldbepalende ontwerpen, maar ook voor tijdelijke, haast toevallige werken die deze plek voor een kort moment veranderen.
Het VMZ heeft het Lectoraat Art & Public Space van de Gerrit Rietveld Academie gevraagd om de rol van kunst in dit even ambitieuze als complexe gebied kritisch te onderzoeken. Het Lectoraat neemt dit onderzoek ter hand door onder meer kunstenaars in opleiding te vragen zich over deze plek te buigen en er hun ideeën op los te laten.
Kunstenaars van nu zoeken hun publiek op alle mogelijke gebieden. Ze maken geen principieel onderscheid meer tussen een tentoonstellingszaal en de buitenomgeving. Maar het maken van ‘kunst voor de straat’ stelt wel vragen en eisen. De Zuidas werd in januari 2007 als proefgebied aangeboden aan de (ex-)deelnemers van het Sandberg Instituut.
Vanaf november zijn de resultaten van deze oefening onder begeleiding van Mark Kremer uitgewerkt in definitieve voorstellen en een presentatievorm. Om de kerngedachte van hun voorstellen te presenteren, nemen de kunstenaars hun publiek in april 2008 mee op een tour* door de Zuidas.
De regie van de tour is in handen van dramaturg/criticus Jellichje Reijnders. Daarnaast staan de voorstellen op de website van het VMZ en in een speciale bijlage van de VMZ-krant.
In deze publicatie worden de zeven ontwerpen zowel ‘zichtbaar’ met behulp van afbeeldingen en kunstenaarsstatements als door teksten die studenten van de Master Kunstgeschiedenis van de Universiteit van Amsterdam hebben geschreven. De kunstenaars werden uitgedaagd om de genius loci van de Zuidas te betrappen, maar wat is de geest van deze plaats? De voorstellen laten vooral zien dat de kunstenaars dichtbij hun praktijk zijn gebleven. Dat is misschien logisch, je moet jezelf immers kennen om dichtbij het andere te kunnen komen.
Eén kunstenaar is vanaf het begin uitgegaan van een specifieke plaats. Vijf andere voorstellen betreffen allereerst de plaatsing van objecten op een of andere Zuidasplek: een vogelflat, een vrijgestelde lift, een propagandabeeld, een draaksculptuur en een parelboom als standbeeld. Ook is er het idee om een decoratief patroon in Bling-Bling stijl toe te voegen aan een flatfaçade.
Het aan zijn plek gebonden voorstel betreft de transformatie van een koude, onderaardse gang die wordt gestoffeerd als camouflage, waardoor de gang anders is en toch hetzelfde. In het gebruik zullen deze werken van elkaar verschillen. Er zijn er waar je in moet of doorheen, of zelfs iets kunt achterlaten en offeren.
Concluderend lijkt het dat de straten van de Zuidas door deze voorstellen niet zozeer artistiek tegenspel krijgen, maar dat de kunstenaars een dagdromerig en poëtisch element hebben willen inbrengen, iets dat onderhuids wellicht al op de Zuidas aanwezig is.
Het VMZ is nu aan zet. Dat kan beslissen of van al deze goede ideeën een aantal daadwerkelijk wordt gerealiseerd.
Jeroen Boomgaard, lector Art & Public Space, Gerrit Rietveld Academie, Mark Kremer, curator
* De tour door de Zuidas vindt medio april plaats. Zie voor actuele informatie www.virtueel-museum.nl
Deze uitgave is een samenwerkingsverband van het Lectoraat Art & Public Space, het Sandberg Instituut en het Virtueel Museum Zuidas.